Ερχονται τα e-δικόγραφα και οι τηλε-δίκες

Πνοή... hi tech στα δικαστήρια της χώρας φέρνει ο νέος νόμος για την πολιτική δικαιοσύνη

Ηλεκτρονικά θα καταρτίζονται τα δικόγραφα με προεδρικό διάταγμα

Το νομοθέτημα υπό τον τίτλο «Εξορθολογισμός και βελτίωση στην απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης» θεσπίζει - μόλις εκδοθεί και το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα που θα ορίζει τις λεπτομέρειες - διαδικασίες μέχρι στιγμής άγνωστες στην ελληνική πραγματικότητα: δικόγραφα τα οποία και θα καταρτίζονται, και θα διακινούνται/επιδίδονται ηλεκτρονικά, ηλεκτρονικό αρχείο αγωγών στη γραμματεία των δικαστηρίων, ένταξη των ηλεκτρονικών εγγράφων στην έννοια του εγγράφου (αναγνωρίζοντάς τους την αποδεικτική αξία των παραδοσιακών εγγράφων), ακόμη και τηλεδίκες!

Εκδίκαση, με άλλα λόγια, υποθέσεων με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, τα οποία επιτρέπουν τη διεξαγωγή της συζήτησης (τηλεσυζήτηση), ή την εξέταση των όποιων μαρτύρων, πραγματογνωμόνων, διαδίκων (τηλεκατάθεση, τηλεξέταση), από το δικαστήριο και ενώ τα πρόσωπα αυτά βρίσκονται εκτός δικαστηρίου και σε άλλο τόπο.

Η ψηφιοποίηση θέλει... ηλεκτρονικό υπολογιστή

Πώς όμως η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης θα συναντήσει τα μεσαιωνικά - από πλευράς όγκου δουλειάς και μεθόδων εργασίας - ελληνικά δικαστήρια; Πώς θα εξαφανισθούν οι στοίβες με το χαρτομάνι, όταν σε πολλά γραφεία είναι δυσεύρετος ακόμη και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής;

Εκπρόσωποι του νομικού κόσμου αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για βήμα προχωρημένο, που δεν μπορεί εύκολα να εφαρμοσθεί. Επιμένουν, όμως, ότι έπρεπε να γίνει και σχολιάζουν τις επιστημονικές πτυχές του.

«Αναμφισβήτητα, οι ρυθμίσεις του νόμου είναι καινοτόμες και επιδοκιμαστέες, υπάρχουν όμως σημεία που χρήζουν προσοχής» τονίζει ο κ. Γιώργος Ορφανίδης, καθηγητής Πολιτικής Δικονομίας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο ίδιος διευκρινίζει ότι προϋπόθεση του νέου συστήματος - ως προς την ηλεκτρονική υποβολή δικογράφων και την ηλεκτρονική απόδειξη της κατάθεσης - είναι η υποχρεωτική χρήση της προηγμένης ψηφιακής υπογραφής. Γεγονός που απαιτεί την ύπαρξη υποδομής, δηλαδή τη διάθεση ιδιαίτερου λογισμικού από τους χρήστες.

Ο κ. Ορφανίδης υπερθεματίζει της ηλεκτρονικής διεξαγωγής της δίκης, τονίζοντας την εξοικονόμηση χρόνου αλλά και δαπάνης για τους παράγοντες της δίκης, εντοπίζει ωστόσο ένα μειονέκτημα: την υποχώρηση που μπορεί να επέλθει σε σχέση με την αρχή της αμεσότητας των αποδείξεων, αρχή που επιβάλλει να εξετάζονται οι μάρτυρες ενώπιον του κρίνοντος δικαστή, προκειμένου ο ίδιος να σχηματίζει ιδία εντύπωση για την αξιοπιστία του μάρτυρα.

Ο καθηγητής δίνει πάντως και το «αντίβαρο» της εν λόγω επιφύλαξης, καθώς και υπό το ισχύον δίκαιο η αρχή της αμεσότητας έχει τρόπον τινά καταπατηθεί, με τις ένορκες βεβαιώσεις και την ηχητική αποτύπωση των μαρτυρικών καταθέσεων.


Πιο μπροστά από τους Γερμανούς

Όσο για την αναβάθμιση του ηλεκτρονικού εγγράφου ως αποδεικτικού μέσου, ο κ. Ορφανίδης τη χαρακτηρίζει «καινοτομία του έλληνα νομοθέτη, έναντι άλλων έννομων τάξεων, όπως π.χ. της γερμανικής, που είναι ιδιαιτέρως επιφυλακτική έναντι των σύγχρονων μέσων αποτύπωσης της ανθρώπινης σκέψης, ιδίως όσων δεν συνοδεύονται από ψηφιακή υπογραφή.
«Η νομολογία των δικαστηρίων μας, έχει εξάλλου αποδώσει αποδεικτική ισχύ και σε μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mails), ενώ η διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας έχει αντιμετωπισθεί ως ιδιόχειρη υπογραφή.
«Είχε προηγηθεί η αναγνώριση των εγγράφων του telex, του φαξ, ενώ παράλληλα δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι σε αλλοιώσεις υπόκεινται και τα φυσικά έγγραφα. Δικλίδα σε κάθε περίπτωση αποτελεί η ελεύθερη εκτίμηση από τον δικαστή και το δικαίωμα ανταποδείξεως από τον άλλο διάδικο» συνοψίζει ο καθηγητής.


Κάλλιο αργά, παρά ποτέ

«Και πολύ καθυστέρησε το ελληνικό κράτος στην καθιέρωση της ηλεκτρονικής κατάθεσης - διακίνησης δικογράφων και επικοινωνίας των παραγόντων της δίκης στα ελληνικά δικαστήρια» εκτιμά ο ποινικολόγος κ. Βασίλης Χειρδάρης.

«Ήδη, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, και οι Σκανδιναβικές, αλλά και διεθνώς - Σιγκαπούρη, ΗΠΑ, Αυστραλία - έχει καθιερωθεί το σύστημα αυτό και έχει δοκιμαστεί επιτυχημένα. Όταν υπάρχουν ατελείωτες ουρές για την κατάθεση δικογράφων - αιτήσεων, αγωγών - και η αναμονή για τη γραφειοκρατική διεκπεραίωση φθάνει και τις δύο μέρες (Πρωτοδικείο Αθηνών), μία τέτοια μέθοδος εξαφανίζει την ταλαιπωρία, ενώ διευκολύνει αισθητά τη δουλειά των δικηγόρων» προσθέτει ο ίδιος.

«Βεβαίως, στη διακίνηση των δικογράφων μέσω Internet, η ασφάλεια είναι θέμα που απαιτεί προσοχή, υπάρχουν όμως τεχνικά λύσεις».

[lawyersvoice.gr]